Hanna Krall

#
  • fot. Ela Lempp

ur. 1937 w Warszawie, z wykształcenia dziennikarka, pracowała jako reporterka m. in. w "Polityce", specjalizując się w reportażu opisującym życie codzienne i losy pozornie zwyczajnych ludzi. W roku 1977 ukazała się jej najsłynniejsza książka - Zdążyć przed Panem Bogiem, będąca autorskim zapisem rozmów prowadzonych z Markiem Edelmanem, lekarzem i dowódcą powstania w getcie warszawskim. Zastosowana tu technika dwóch planów czasowych, wzbogacona o przeplatające się ze sobą wątki fikcyjne i dotyczące postaci autentycznych, wykorzystana została później w dwóch powieściach: grającej z autobiografizmem Sublokatorce oraz Oknach. Zdążyć przed Panem Bogiem otwiera w pisarstwie Krall rozdział tematyki żydowskiej, którą kontynuuje zarówno Sublokatorka, jak i drukowane m. in. w "Gazecie Wyborczej", a następnie wydawane w formie książkowej reportaże (Hipnoza, Taniec na cudzym weselu). Głównym motywem jest tu splątanie losów ludzkich; większość opowieści dotyka problematyki poszukiwania tożsamości bądź powikłanych historii polsko-żydowsko-niemieckich związanych przede wszystkim z II wojną światową i latami powojennymi - m. in. tragedią roku 1968 - ale także nierzadko sięgających głębiej w historię opisywanych rodzin lub miejscowości. W swych utworach fabularnych lub fabularyzowanych Hanna Krall chętnie stosuje techniki reportażowe: skrót, ekspozycję detali, które urastają niekiedy do rangi leitmotivów, komentarz odautorski. Pokazywanie konstrukcji, szwów, warsztatu pisarskiego jest jedną z cech charakterystycznych tej twórczości, nadając jej pozory surowości, a zarazem podkreślając grę między prawdą i fikcją.

Hanna Krall w cyklu "Autor, Autor"

Bibliografia

  • Na wschód od Arbatu, Warszawa: Iskry, 1972.
  • Zdążyć przed Panem Bogiem, Kraków: WL, 1977.
  • Sześć odcieni bieli, Warszawa: Czytelnik, 1978.
  • Sublokatorka, Paris: Libella, 1985.
  • Hipnoza, Warszawa: Alfa, 1989.
  • Okna, Trudności ze wstawaniem, Warszawa: Alfa, 1990.
  • Taniec na cudzym weselu, Warszawa: BGW, 1993.
  • Co się stało z naszą bajką, Warszawa: Twój Styl, 1994.
  • Dowody na istnienie, Poznań: a5, 1996.
  • Tam już nie ma żadnej rzeki, Kraków: a5, 1998.
  • To ty jesteś Daniel, Kraków: a5, 2001.
  • Wyjątkowo długa linia, Kraków: a5, 2004.
  • Spokojne niedzielne popołudnie, Kraków: a5, 2004.
  • Król kier znów na wylocie, Warszawa: Świat Książki, 2006.
  • Żal, Warszawa: Świat Książki, 2007.
  • Różowe strusie pióra, Warszawa: Świat Książki, 2009
  • Biała Maria, Warszawa: Świat Książki, 2011

Tłumaczenia: 

angielski:

  • Shielding the Flame [Zdążyć przed Panem Bogiem], New York, 1986.
  • The subtenant [Sublokatorka], Evanston Ill. 1987.
  • The woman from Hamburg and other true stories, New York: Other Press, 2005.
  • Chasing the king of hearts [Król Kier znów na wylocie], tłum. Philip Boehm, Londyn: Peirene Press, 2013

czeski:

  • Tanec na cizí veselce [Taniec na cudzym weselu], Praga: Lidové Noviny, 1997.
  • Dukazy pro.. [Dowody na istnienie], tłum. Pavla Foglová, Praga: Misgurnus, 2011.

fiński:

  • Kilpajouksu isä Jumalan kanssa [Zdążyć przed Panem Bogiem], Helsinki: Kansankulttuuri Pori, 1983.
  • Toinen äiti [Druga matka], tłum. Tapani Kärkkäinen, Parnasso 4/2005, Helsinki 2005
  • Herttakuninkaan matkat [Król kier znów na wylocie], tłum. Tapani Kärkkäinen, Helsinki, Like, 2008

francuski:

  • Prende le bon Dieu de vitesse [Zdążyć przed Panem Bogiem], tłum. Pierre Li, Maryna Ochab, Paris: Editions du Scribe, 1983; Editions Liana Levi 1993; Gallimard 2005.
  • Mémoires du ghetto de Varsovie: Un dirigeant de l'insurrection raconte (avec Marek Edelman) [Zdążyć przed Panem Bogiem. Getto walczy (Marek Edelman)], tłum. Pierre Li, Maryna Ochab, Paris: Editions du Scribe 1983; Editions Liana Levi, 1993
  • Les retours de la mémoire [Hipnoza], tłum. Margot Carlier, Paris: A. Michel, 1993.
  • Le sous-locataire [Sublokatorka], tłum. Margot Carlier, La Tour d'Aignes, 1994.
  • Preuves d'existence [Dowody na istnienie], tłum. Margot Carlier, Paris: Éd. Autrement, 1998.
  • Là-bas, il n'y a plus de rivière [Tam już nie ma żadnej rzeki], tłum. Margot Carlier, Paris: nrf : Gallimard, 2000.
  • Danse aux noces des autres [Taniec na cudzym weselu], tłum. Margot Carlier, Paris: Gallimard, 2003.
  • Tu es donc Daniel [Ty jesteś Daniel], tłum. Margot Carlier, Paris: Interférences, 2008
  • Le roi de cœur [Król kier znów na wylocie], tłum. Margot Carlier, Paris: Gallimard, 2008.

hebrajski:

  • Le-haqdim et elokim [Zdążyć przed Panem Bogiem], Jerusalem, 1981; Ben Shemen: Modan, 2001.
  • Dajeret miszne [Sublokatorka], Tel Awiw, 1989.

hiszpański:

  • Ganarle a Dios [Zdążyć przed Panem Bogiem], Barcelona, 1982.
  • Rey de corazones [Król Kier znów na wylocie], tłum. Katarzyna Olszewska Sonnenberg, Madrid: Nocturna Ediciones, 2011

holenderski:

  • God vóór zijn [Zdążyć przed Panem Bogiem], Baaran, 1980.
  • De Onderhuurster [Sublokatorka], Amsterdam, 1987.
  • Hypnose : literaire reportages [Hipnoza], Breda Amsterdam: De Geus, cop.1993.
  • Dansen op andermans bruiloft [Taniec na cudzym weselu], Breda: De Geus, cop.1997.
  • Daar is geen rivier meer [Tam już nie ma żadnej rzeki], Breda: De Geus, cop.2000.

niemiecki:

  • Dem Herrgott zuvorkommen [Zdążyć przed Panem Bogiem], Berlin: Volk und Welt, 1979.
  • Die Untermieterin, Frankfurt a.M.: Neue Kritik, 1986.
  • Legoland [Hipnoza], Frankfurt a.M.: Neue Kritik, 1990.
  • Tanz auf der fremden Hochzeit, Frankfurt a.M.: Neue Kritik, 1993.
  • Existenzbeweise. Sieben Erzählungen [Dowody na istnienie], Frankfurt a.M.: Neue Kritik, 1995.
  • Da ist kein Fluss mehr [Tam już nie ma żadnej rzeki], Frankfurt am Main: Neue Kritik, 1999; München: Goldmann, 2001.
  • Ach du bist Daniel [To ty jesteś Daniel], Frankfurt am Main: Neue Kritik, 2001.
  • Eine ausnehmend lange Linie [Wyjątkowo długa linia], Frankfurt am Main: Verl. Neue Kritik, 2005.
  • Herzkönig [Krol kier znow na wylocie], tłum. Renate Schmidgall, Frankfurt am Main: Neue Kritik, 2007.
  • Rosa straussenfedern [Różowe strusie pióra], tłum. Bernard Hartmann, Frankfurt am Main: Verlag Neue Kritik, 2012
  • Weisse Maria [Biała Maria], tłum. Bernhard Hartmann, Frankfurt am Main: Verlag Neue Kritik, 2014

rosyjski:

  • Zdążyć przed Panem Bogiem, tłum. Ksenia Starosielska, Moskwa: Tekst, 2011


rumuński:

  • Acolo nu mai există nici un rîu [Tam już nie ma żadnej rzeki], Bukareszt: Curtea Veche, 2002.

słowacki:

  • Dôkazy jestvovania [Dowody na istnienie], Bratysława: Q 111, 1998.

szwedzki:

  • Hinna före Herren Gud [Zdążyć przed Panem Bogiem], Stockholm, 1982.
  • Att dansa pa främmande bröllop [Taniec na cudzym weselu], Stockholm Stehag: B. Östlings Bokförl. Symposion, 1996.
  • Existensbevis [Dowody na istnienie], Eslöv: B. Östlings Bokförl. Symposion, 1997.
  • Där ingen flod längre finns [Tam już nie ma żadnej rzeki], Stehag: B. Östlings Bokförl. Symposion, 2000.
  • Sa det är du som är Daniel [To ty jesteś Daniel], Stockholm/Stehag: Brutus Östlings Bokförlag Symposion, 2002.

węgierski:

  • Egy lépéssel az Uristen elött [Zdążyć przed Panem Bogiem], Budapest, 1981; Európa K., 2003.

włoski:

  • Arrivare prima de buon Dio [Zdążyć przed Panem Bogiem], Roma, 1985.
  • Ipnosi e altre storie [Hipnoza], Firenze: Giuntina, 1993.
  • La festa non è la vostra [Taniec na cudzym weselu], Firenze: Giuntina, 1995.
  • Il dibbuk e altre storie [Dowody na istnienie], Firenze: Giuntina, 1997.